Toelichting begrotingsrechtmatigheid

Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het BADO (Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden) wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als:

“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de
balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma's (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.”

Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten dienen de afwijkingen in de jaarrekening ten opzichte van de ontwerpbegroting en de begroting na wijziging goed herkenbaar te worden opgenomen en toegelicht. Uitgangspunt is dat begrotingsafwijkingen en overschrijdingen van investeringen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad vastgestelde beleid is gebleven niet strijdig zijn met het budgetrecht. Het college heeft dan immers gehandeld binnen de afspraken die met de raad zijn gemaakt, alleen door externe en/of onvoorziene omstandigheden zijn de uitgaven of investeringen hoger uitgevallen. Zover mogelijk worden de begrotingswijzigingen die gedurende het jaar al bekend waren tijdens het jaar zelf nog aan de raad voorgelegd. Afwijkingen waarbij dat niet mogelijk was, worden in de jaarrekening goed toegelicht door bijvoorbeeld te verwijzen naar raadsbesluiten of informatieverstrekking aan de raad. Zo maakt het college duidelijk waarom hij vindt dat de afwijkingen passen binnen het door de raad vastgestelde beleid.

Bij de jaarrekening vindt een analyse van de verschillen ten opzichte van de begroting plaats,
conform artikel 28 van het BBV. Bij de analyse moet in ieder geval aan de volgende elementen aandacht worden besteed:
• de oorzaak van de afwijking
• de relatie met de prestaties
• de passendheid in het beleid
• de dekking vanuit andere programma's (alternatieve dekking)
• mogelijke eerdere informatievoorziening over de afwijking aan de raad
• eventueel de mate van verwijtbaarheid

Voor het bepalen van de begrotingsrechtmatigheid stelt de raad van de gemeente Medemblik het volgende normenkader vast:

Analyse begrotingsafwijkingen

Programma 1 kent hogere baten en hogere lasten van per saldo € 15.000. De hogere lasten ontstaan door met name hogere inhuur- en personeelslasten op dit programma die wegvallen tegen hogere opbrengsten die hier tegenover staan. Zie ook de analyse op hoofdlijnen. Daarmee is er geen sprake van een onrechtmatigheid die meetelt in het oordeel.

Programma 2 kent hogere baten en lagere lasten van per saldo € 7,2 miljoen. De hogere baten ontstaan vooral door de specifieke uitkering voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De kosten die de gemeente hiervoor gemaakt heeft vallen dus weg tegen de hogere baten. Daarmee is er geen sprake van een onrechtmatigheid die meetelt in het oordeel.
Voor de lagere lasten bij het sociaal domein geldt verder dat deze voortvloeit uit per saldo minder instroom in diverse regelingen. Op jeugd en participatie is een voordeel behaald en op WMO een nadeel. In beide gevallen ontwikkelingen inherent aan het karakter van een open einderegeling en die zich moeilijk laten voorspellen. Daarom telt deze onrechtmatigheid niet mee in het oordeel.

Programma 3 kent hogere baten en hogere lasten van per saldo € 1,3 miljoen. Beide afwijkingen hebben met name betrekking op de grondexploitaties en de rioolvoorziening. Hiervoor geldt dat de hogere lasten wegvallen tegen hogere baten. Daardoor telt de onrechtmatigheid niet mee in het oordeel. Ook zijn minder leges omgevingsvergunningen ontvangen dan begroot. Het aantal omgevingsvergunningen laat zich moeilijk voorspellen. De afwijking past binnen het bestaand beleid en leiden niet tot een onrechtmatigheid die meetelt in het oordeel.

Voor de overhead, vennootschapsbelasting en de reservemutaties ad per saldo € 614.000 zijn geen begrotingsonrechtmatigheden die meewegen voor het oordeel geconstateerd.   

In onderstaande tabel zijn de afwijkingen op de begroting getoetst aan de wegingscriteria die vanuit de commissie BBV beschikbaar zijn. Hieruit blijkt dat geen sprake is van onrechtmatigheden die meetellen voor het oordeel.

Analyse begrotingsafwijkingen investeringen

De overschrijdingen bij investeringen, ten opzichte van het beschikbaar gesteld krediet, vallen binnen de bandbreedte (< € 25.000) en worden dan ook niet toegelicht.